Huidkanker: begrijpen en voorkomen

Ernstige of chronische ziekten / Kanker

Huidkanker is behandelbaar als het vroeg wordt ontdekt. Goed nieuws dus! Maar kent u de eerste tekenen die u ertoe zouden moeten aanzetten om een arts te raadplegen? Laten we de ziekte, de symptomen en de manieren om het te voorkomen eens nader bekijken.

Wat je moet onthouden

• 90% van de huidkankers zijn geen melanomen. De meest voorkomende vorm van huidkanker is het carcinoom.
• Huidkanker heeft een "goede prognose". Het genezingspercentage ligt, ongeacht de oorzaak, tussen de 90 en 100%.
• Hoe eerder de behandeling begint, hoe groter de kans op genezing van huidkanker.
• Blootstelling aan zonnestraling is de belangrijkste risicofactor voor huidkanker.
• Kunstmatige UV-stralen zijn minstens even schadelijk als die van de zon.
• Voor risicopersonen wordt aanbevolen om minstens eenmaal per jaar een screeningsonderzoek te ondergaan en zichzelf minstens elke 3 maanden te onderzoeken.

De verschillende soorten huidkanker

De meest bekende huidkanker is melanoom, maar dit vertegenwoordigt slechts 10% van de huidkankers. Hoewel ze over het algemeen minder gevaarlijk zijn dan melanomen, zijn de meest voorkomende huidkankers de carcinomen.

Deze kunnen de vorm aannemen van een stevige, roze bult of een massa met een holte in het midden en zijn vaak minder gepigmenteerd (lichter) dan melanomen. Ze verschijnen meestal op plaatsen die sterk aan de zon zijn blootgesteld, zoals de neus, het voorhoofd, de lippen, de oren, de achterkant van de handen of een kale plek op het hoofd.

Melanoom is daarentegen de ernstigste vorm van huidkanker omdat het snel invasief kan worden en uitzaaiingen kan vormen. Het is echter een kanker met een goede prognose, want in de meeste gevallen genezen patiënten ervan als het vroeg wordt ontdekt.

Wat zijn de risicofactoren voor huidkanker?

De zonnestralen zijn de belangrijkste risicofactor voor huidkanker. Andere factoren zijn kunstmatige UV-stralen, fototype of de aanwezigheid van veel moedervlekken:

De zon: de belangrijkste risicofactor voor huidkanker

Elke blootstelling aan UV-stralen beschadigt ons DNA, wat kan leiden tot letsels die vervolgens kunnen evolueren naar kanker. Het is dus van essentieel belang om jezelf zoveel mogelijk tegen de zon te beschermen en overmatige blootstelling te vermijden.

Verhoogde waakzaamheid tijdens de kindertijd

Veel studies hebben aangetoond dat zonnebrand tijdens de kindertijd het risico op kanker op volwassen leeftijd verhoogt. Tot aan de puberteit is de huid dunner en kwetsbaarder. Het is dus erg belangrijk om je kinderen te beschermen, vooral voor hun derde jaar.

Ontdek de tips van de Stichting tegen kanker om het risico op kanker te verminderen.

Andere risicofactoren

Naast zonnestralen zijn de volgende factoren de meest voorkomende:

• Kunstmatige UV-stralen (zonnebanken). De UV-stralen die door zonnebanken worden uitgestraald, zijn minstens even schadelijk als die van de zon. Het Internationaal Agentschap voor Kankeronderzoek (IARC) heeft het gebruik van UV-bruiningsapparaten dan ook geclassificeerd als kankerverwekkend voor de mens.
• Het huidtype: er zijn 7 huidtypes. Hoe lager het huidtype (lichte huid, haar en ogen), hoe groter het risico op huidkanker.
• Familiegeschiedenis en, in sommige gevallen, erfelijkheid.
• Een groot aantal moedervlekken, de aanwezigheid van ongewoon uitziende (donkere of onregelmatige) of grote moedervlekken.

De 7 huidtypes

Wat zijn de symptomen of de eerste tekenen van huidkanker?

Een vroege diagnose van de ziekte vergroot de overlevingskansen. Daarom is het belangrijk om de eerste tekenen te kunnen herkennen:

Tekenen die kunnen wijzen op een melanoom

• Het verschijnen of veranderen van het uiterlijk, de kleur, de vorm of de grootte van een moedervlek of pigmentvlek (zelfs lichte). Een moedervlek die er anders uitziet dan de andere kan ook een indicator zijn.

Goed om te weten

• De ABCDE-regel helpt atypische moedervlekken te identificeren die door een specialist moeten worden onderzocht: Hierbij staat elke letter voor een kenmerk van een moedervlek dat wijst op mogelijke overgang naar een melanoom. De ABCD regel is oorspronkelijk Engelstalig, de A staat voor Asymmetry (het niet symmetrisch zijn van de naevus), de B voor Border (rand), de C voor Color (kleur), de D voor Diameter (doorsnede, grootte) en de E voor Evolution (verandering), of Elevation (het ontstaan van een verhevenheid).
• 8 van de 10 melanomen verschijnen op een gezonde huid (die geen laesies of vlekken vertoont).

Tekenen die kunnen wijzen op een carcinoom

Carcinoom moet worden overwogen bij het verschijnen van een stevige, roze, pijnloze bult op de huid van enkele millimeters met kleine bloedvaatjes. Het kan ook een massa zijn met een holte in het midden.

Actinische keratosen moeten ook worden onderzocht. Dit zijn precancereuze laesies in de vorm van rode of bruine korsten die meestal niet genezen. Dit soort korst verschijnt vaak rond de mond, bij de ooghoeken of de neus, op de wangen, de rand van de oren of op de schedel.

Goed om te weten

Een laesie die niet geneest, moet altijd onderzocht worden, ongeacht de locatie.

Hoe voorkom je huidkanker?

Er zijn eenvoudige methoden om je huid te beschermen tegen de schadelijke effecten van de zon, van het selecteren van de juiste uren om blootstelling te vermijden tot het kiezen van geschikte kleding. Het is ook noodzakelijk om regelmatig de toestand van je huid te controleren om snel tekenen van melanoom of carcinoom te herkennen.

Goed beschermen tegen de zon

Hier zijn enkele goede gewoonten om jezelf tegen de zon te beschermen:

• Vermijd blootstelling aan de zon tussen 11.00 en 16.00 uur, wanneer de stralen het sterkst zijn.
• Zoek schaduw en stel een baby jonger dan één jaar nooit bloot aan de zon.
• Breng om de 2 uur zonnebrandcrème aan (zelfs in België) en kies voor een factor 50+ (zonbescherming). Let op dat schaduw zoeken altijd beter is, maar niet voldoende om zonnebrand te voorkomen.
• Bescherm jezelf met geschikte kleding: zonnebril, hoed, en zelfs UV-werende kleding.

Ontdek nog meer tips in onze blog "De zon komt eraan, bescherm uzelf!"

Regelmatige huidkankerscreening uitvoeren

Als je twijfelt over een waarneming, raadpleeg dan onmiddellijk je arts of dermatoloog voor een nauwkeurige diagnose. Als je wordt beschouwd als een risicopersoon (fototype, geschiedenis, veelvuldige blootstelling aan UV-stralen, veel moedervlekken), wordt aanbevolen om minstens eenmaal per jaar een huidkankerscreening te ondergaan bij je dermatoloog en jezelf minstens elke 3 maanden te onderzoeken.

Zelfonderzoek

Voor zelfonderzoek zoek je een goed verlichte ruimte en gebruik je een föhn (om je hoofdhuid te onderzoeken), een grote spiegel en een handspiegel.

Bekijk vervolgens je hele lichaam van voren, van opzij en van achteren. Het is het makkelijkst om voor je grote spiegel te staan en jezelf te bekijken met behulp van je handspiegel. Je kunt ook een naaste vragen om de plekken te controleren die je niet zelf kunt zien.

Controleer de verschillende delen van je lichaam, inclusief:

• Je gezicht en oren (en de plekken achter je oren)
• Je hoofdhuid
• Je handen, voeten en nagels (controleer ook tussen je tenen en vingers)
• Je armen, oksels en ellebogen
• Je borst en borsten (Dames, controleer ook de plekken onder je borsten)
• Je rug, nek en schouders
• Je buik
• Je billen en genitale regio
• De voorkant en achterkant van je benen

Welke behandelingen zijn er tegen huidkanker?

Of het nu om melanoom of carcinoom gaat, chirurgie is meestal mogelijk. Tijdens een ingreep, excisie genaamd, wordt de laesie verwijderd, evenals de marges van gezond weefsel eromheen. In sommige gevallen kan dit de enige noodzakelijke behandeling zijn voor genezing.

Er zijn ook andere behandelingen afhankelijk van het type laesie, zoals:

• Immunotherapie: stimuleert het immuunsysteem en kan een operatie voorkomen.
• Gerichte therapieën: richten zich op specifieke mutaties in bepaalde genen van kankercellen.
• Radiotherapie: bestraling van kwaadaardige cellen om ze te vernietigen. Het wordt ook gebruikt om pijn door uitzaaiingen te behandelen.
• Chemotherapie: medicamenteuze behandeling die kan worden toegediend via infusie, injectie of tabletten. Het kan ook lokaal worden toegepast, in de vorm van crème voor sommige carcinomen of actinische keratosen.
• Cryotherapie en fototherapie: behandeling met kou (cryotherapie) of licht (fototherapie). Deze worden in sommige gevallen gebruikt om carcinomen te behandelen.

En daarna?

Na de behandelingen, wanneer er geen tekenen van kanker meer zijn bij medische onderzoeken, komt de patiënt in remissie, wat het begin markeert van de follow-up na kanker. Regelmatige consultaties met de medische staf zijn dan essentieel om terugval te voorkomen, maar ook om de middel- en langetermijneffecten van de behandelingen te beheersen en ervoor te zorgen dat de patiënt zich psychologisch goed voelt.

Goed om te weten
Omdat het niet eenvoudig is om een actief leven te hervatten of je levensvreugde terug te vinden na kanker, heeft de vzw Oncobulle een dienst voor post-kankerguidance opgezet. Gespecialiseerde adviseurs ontvangen je om je welzijnsniveau en behoeften te evalueren. Op basis daarvan stellen ze samen met jou een gepersonaliseerd herstelprogramma op om een nieuw evenwicht in het leven te vinden op fysiek, psychologisch en sociaal vlak.

Bron: Partenamut - Comprendre le cancer de la peau