Hoe kan je kanker voorkomen? Minder kans op kanker in 12 stappen!

In België sterven jaarlijks ongeveer 28.000 mensen aan kanker. Meer dan 65.000 mensen krijgen elk jaar te horen dat ze kanker hebben. En het aantal kankerdiagnoses stijgt jaarlijks. Zo is kanker, na hart- en vaatziekten, de belangrijkste doodsoorzaak in ons land.

Hoe ontstaat kanker?

Kanker ontstaat ter hoogte van onze lichaamscellen. Om uiteenlopende redenen, die vaak nog niet gekend zijn, gaan lichaamscellen zich omvormen tot kankercellen die ongecontroleerd groeien tot een gezwel of tumor. Dit proces kan soms jaren in beslag nemen. Er zijn veel factoren die het ontstaan en de groei van tumorcellen beïnvloeden. Sommige daarvan kunnen we niet vermijden, maar andere risicofactoren kunnen we wel aanpakken. Lees hier hoe je in 12 stappen jouw risico op kanker kan verminderen!

De 12 stappen om je risico op kanker te verminderen

Stap 1: Rook niet, gebruik geen enkele vorm van tabak.

Roken is verantwoordelijk voor 30% van de overlijdens door kanker. Door te stoppen met roken verminder je ook het risico te overlijden aan hart- en vaatziekten of ademhalingsproblemen.

Je wilt stoppen met roken, maar het lukt je niet? Stoppen met roken is niet makkelijk, maar wel degelijk haalbaar als je het goed aanpakt. Wist je dat je met persoonlijke ondersteuning  tot vier keer meer kans hebt om te slagen dan wanneer je het op je ééntje probeert? Laat je dus begeleiden door je apotheker!

Stap 2: Maak van je woning een rookvrije omgeving. Ondersteun het rookvrije beleid op je werkplaats.

Passief roken is een gevaar voor wie niet rookt. Het ongewild inademen van tabaksrook kan bij niet-rokers longkanker en andere aandoeningen zoals astma veroorzaken. Vooral baby’s en kinderen zijn er gevoelig aan. Wist je dat door te roken je baby gevoeliger is aan oorontstekingen, luchtweginfecties en zelfs wiegedood?

Naast deze ernstige gevolgen, kan uitgeblazen tabaksrook irritatie aan de ogen, hoofdpijn en zelfs misselijkheid veroorzaken. Je collega’s zullen je dankbaar zijn als je niet rookt op het werk!

Stap 3: Werk aan een gezond lichaamsgewicht.

Overgewicht is één van de risico’s op het ontwikkelen van darmkanker en diverse andere types kanker. Ga dus de strijd met de overtollige kilo’s aan!

Om te weten of jouw gewicht gezond is, kan je onder meer je BMI berekenen. Dit doe je door je gewicht (in kg) te delen door tweemaal je lengte (in cm). Bekom je een cijfer tussen 25 en 29,9 dan heb je overgewicht. Bij een BMI boven de 30 spreekt men van obesitas of zwaarlijvigheid. Een BMI tussen 18,5 en 24,9 wijst op een gezond gewicht.

Je BMI is een eerste aanwijzing, maar houdt geen rekening met je vetpercentage en de locatie van het vet in je lichaam. Daarom wordt de middelomtrek eveneens als maat voor overgewicht gebruikt. Veel vet in de buikholte verhoogt namelijk het risico op gezondheidsproblemen, terwijl veel vet rond de heupen hier nagenoeg geen invloed op heeft. Zelfs bij normaal lichaamsgewicht kan een verhoogde middelomtrek op een verhoogd risico wijzen! Bij mannen ligt de middelomtrek best tussen 79 en 94 cm en bij vrouwen tussen 68 en 80 cm.

Stap 4: Zorg voor voldoende lichaamsbeweging.

Regelmatig aan lichaamsbeweging doen vermindert het risico op darm-, borst- en baarmoederkanker, én heeft ook een positieve invloed op diverse andere kankers en chronische aandoeningen.

Je hoeft niet meteen een topsporter te worden! Probeer in elk geval langdurig stilzitten zoveel mogelijk te beperken. Sta regelmatig recht en stap even, elk half uur als het kan. Neem de fiets in plaats van de auto om boodschappen te doen of naar het werk te gaan. Parkeer je wagen op het eind van de straat of parking. Zo doe je elke dag een korte wandeling!

Stap 5: Eet gezond.

Het is bewezen dat een gezonde voeding je kans op het ontwikkelen van kanker sterk vermindert. Ben je al met de ziekte geconfronteerd geweest? Dan zal gezonde voeding je risico op herval doen dalen.

Wil je gezond eten, vul dan je bord voornamelijk met voedingsmiddelen van plantaardige oorsprong. Neem ze als basis voor elke maaltijd. Eet volop groenten, fruit, volle granen en peulvruchten. Vul in kleinere hoeveelheden aan met noten en plantaardige olie. Beperk het gebruik van veel zout en/of suiker.

Varieer voldoende in je voeding. Grijp niet altijd naar worteltjes en erwtjes, maar wissel eens af met prei, courgette, broccoli, … de opties zijn eindeloos! Dat geldt trouwens ook voor je tussendoortjes. Eet bijvoorbeeld niet bij elke pauze een potje yoghurt maar graai ook eens een handje ongezouten noten weg of verorber een stuk fruit.

Drink daarbij voldoende water, liefst 1,5 liter per dag. Water is cruciaal voor de vochtbalans van je lichaam. Het is ook de beste drank om je dorst te lessen. Maar ook andere dranken zoals ongezoete thee of koffie zijn mogelijk. Maak je eigen frisdrank door een stukjes fruit of groenten (citroen, komkommer) of blaadjes munt aan je water toe te voegen.

Stap 6: Beperk je alcoholgebruik.

Om het risico op kanker te verminderen, kun je beter helemaal geen alcohol drinken. Zeker jongeren en zwangere vrouwen vermijden het beste alcohol. Voornamelijk kanker aan de bovenste luchtwegen en het spijsverteringskanaal zijn het rechtstreeks gevolg van alcohol, want die organen worden rechtstreeks aan de alcohol blootgesteld.

Drink je toch graag een glaasje? Doe het dan zeker met mate! Beperk je dagelijkse consumptie tot 1 glas voor vrouwen en 2 glazen voor mannen en dit maximum 5 dagen per week.

Wist je dat alcohol ook je gewicht doet toenemen? Een extra reden dus om minder alcohol te drinken!

Stap 7: Vermijd overmatige blootsteling aan de zon.

Zonnestralen geven ons gewoonlijk een opgewekt gevoel en zijn een bron van energie. Daarnaast zorgt de zon voor de aanmaak van vitamine D, onmisbaar voor de stevigheid en de groei van onze beenderen. De zon is echter een verraderlijke vriend. De UV stralen werken niet alleen huidveroudering in de hand, ze kunnen ook zorgen voor een verbrande huid en in het slechtse geval huidkanker veroorzaken.

Wil je onbezorgd genieten van de zon? Bescherm jezelf en je gezin dan met een hoge zonnebeschermingsfactor. Laat je bij je keuze van zonnecrème adviseren door je apotheker.

Zonnebanken zijn zeker geen alternatief voor de zon: wie er voor zijn 35ste gebruik van maakt, verhoogt zijn kans op huidkanker met 75%!

Stap 8: Bescherm je tegen kankerverwekkende stoffen op het werk door de gezondheids- en veiligheidsvoorschriften te volgen.

Bij sommige groepen werknemers die aan bepaalde stoffen, zoals asbest, werden blootgesteld, steeg het aantal kankers opmerkelijk. Bescherm jezelf en volg strict de veiligheidsvoorschriften en procedures die je werkgever of de overheid heeft opgesteld.

Stap 9: Ga na of je in je woning bent blootgesteld aan straling door natuurlijk hoge radonconcentraties.

Radon is een natuurlijk voorkomend radioactief edelgas dat in bepaalde rotslagen van de aardkorst aanwezig is. In België is de aanwezigheid van radon regiogebonden: hoe meer naar het zuiden, hoe meer radon er aanwezig is. Het kan doordringen in gebouwen, ingeademd worden door de bewoners en zo in de longen terecht komen. Op die manier kan radon longkanker veroorzaken. Er zijn vele manieren om de radonconcentraties in huizen of gebouwen te beperken. Er bestaan eenvoudige tests om de aanwezigheid en de concentratie van radon op te sporen. Door voldoende te ventileren en alle gaten, gemaakt voor afvoerbuizen of leidingen, in je huis dicht te maken, kan je de concentratie aan radon sterk verminderen.

Wil je meer weten over radon? Surf dan naar www.kanker.be.

Stap 10: Voor vrouwen: geef, indien mogelijk, borstvoeding aan je baby. Beperk de hormonale substitutietherapie tijdens de menopauze.

Bij het ontstaan van kanker bij vrouwen spelen meerdere factoren een rol. Borstvoeding geven verlaagt het risico op onder andere borstkanker en eierstokkanker bij de moeder. Het gebruik van hormoonvervangende therapie (HVT) tijdens de menopauze verhoogt het risico op bepaalde vormen van kanker.

Daarnaast zijn ook leeftijd, het hebben van een gezonde levensstijl en roken factoren die het risico op de specifieke kankers bij vrouwen (borstkanker, eierstokkanker, ...) beïnvloeden. Samen met je arts of gynaecoloog kan je je persoonlijk risico inschatten, op basis van je persoonlijke en familiale voorgeschiedenis.

Stap 11: Laat je kinderen inenten: pasgeborenen tegen hepatitis B, jonge meisjes tegen het humaan papillomavirus.

Onderzoek heeft vastgesteld dat sommige kankers kunnen voortkomen uit een virale infectie die door het eigen immuunsysteem niet gestopt kan worden. De virussen blijven langdurig in de cellen aanwezig en veroorzaken zo schade. Deze beschadigde cellen kunnen na verloop van tijd ontwikkelen tot kankercellen. Zo kan baarmoederhalskanker ontstaan na besmetting met bepaalde types van het humaan papillomavirus (HPV). Er bestaat een vaccin dat beschermt tegen de belangrijkste HPV-stammen die het vaakst aan de basis liggen van dit type kanker. Meisjes worden best gevaccineerd rond de leeftijd van 12 jaar, voor ze sexueel actief worden.

Hepatitis B is een leverinfectie veroorzaakt door een virus, die in een later stadium kan leiden tot leverkanker. Door een vaccinatie bescherm je je kind niet alleen tegen hepatitis maar ook tegen een groot deel leverkankers.

Beide vaccins worden gratis aangeboden. Neem voor meer informatie contact op met je huisarts, Kind en Gezin of het Centrum voor Leerlingenbegeleiding van de school.

Stap 12: Neem deel aan georganiseerde screeningprogramma's.

Vroege opsporing of screening betekent dat je kanker (of de voorlopers van kanker) probeert op te sporen voordat er merkbare afwijkingen of symptomen zijn. In België bestaan er screeningsprogramma’s voor borstkanker (voor vrouwen) en dikke darmkanker (colorectale kanker, voor mannen en vrouwen). In Vlaanderen is er ook een programma voor baarmoederhalskanker. Het voordeel van het vroegtijdig opsporen is verschillend voor de verschillende types kanker.

Colorectale kanker of kanker aan de dikke darm kan voortkomen uit poliepen in de darm. Het opsporen van bloed in de stoelgang, door middel van een eenvoudige test, kan wijzen op de aanwezigheid van poliepen. Ben je ouder dan 50 jaar? Doe dan elke twee jaar een test. Deze test wordt je door de overheid opgestuurd of kan je zelf kopen in de apotheek.

Voor wat betreft borstkanker, kunnen vrouwen tussen 50 en 69 jaar elke 2 jaar een screeningsmammografie laten nemen. Je kan op 2 manieren meedoen aan het bevolkingsonderzoek: je wacht op de uitnodiging die je automatisch toegestuurd wordt, of je neemt zelf het initiatief en gaat langs bij je (huis)arts die je alle informatie zal geven. Hij of zij kan je dan een voorschrift geven voor ‘een screeningsmammografie’.

Baarmoederhalskanker kan opgespoord worden met een uitstrijkje van de baarmoederhals. Dit is een eenvoudige en pijnloze test, uitgevoerd door een huisarts of gynaecoloog. Elke vrouw zou een uitstrijkje van de baarmoederhals moeten laten uitvoeren in het jaar volgend op de eerste seksuele betrekkingen of in elk geval vanaf de leeftijd van 25 jaar en dit één keer om de 3 jaar tot de leeftijd van 65 jaar. Ook bij vrouwen die gevaccineerd werden tegen de papillomavirussen blijft opsporing noodzakelijk, omdat vaccinatie geen 100% maar ongeveer 70% bescherming biedt.

Probeer deze 12 stappen goed te volgen. Ze vragen beslist niet allemaal zoveel moeite! En zo kan je de kans op het ontwikkelen van kanker bij jou en je omgeving met meer dan één derde verminderen.

Wil je meer weten over kanker, surf dan naar www.kanker.be.

Bronnen: Stichting tegen Kanker

Lees ook onze andere blogs "Zorg goed voor jezelf ook als je kanker hebt" en "Samen tegen borstkanker!"